کد مطلب:35012 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

از آيه شريفه «تبارَكَ الذي بيده المُلك و هو علي كلِّ شيءٍ قدير ـ الذي خَلقَ الموت و الحياة ليبْلُوَكم اَيُكُمَ اَحْسنُ عملاً» چه اموري استفاده مي​شود؟

از اين آيه چند امر استفاده مي​شود

اوّلاً مرگ و حيات هر دو مخلوقند، اگر مرگ به معني فنا و نيستي مطلق بود مخلوق بودن آن معني نداشت، اين به خاطر آن است كه مرگ انتقالي است از جهاني به جهان ديگر، و لذا يك امر وجودي است و قابل آفرينش.

ثانياً مرگ قبل از حيات است يا به خاطر اينكه اشاره به مرگ دنيا و حيات جهان آخرت است، يا اينكه مرگ اشاره به مرحله خاك بودن انسان و حيات آفرينش از خاك است، ويا هر دو.

ثالثاً دنيا به عنوان يك ميدان آزمايش معرّفي شده، ميداني براي آزمايش «بهترين افراد از نظر عمل»، و طبعاً كارت قبولي و نتيجه اين آزمون در سراي ديگر آشكار مي​شود.

رابعاً معيار ارزش انسان در پيشگاه خدا حسن عمل او است.

بديهي است اعمال نيكو از عقائد پاك، و قلب مؤمن، و نيت خالص، سرچشمه مي​گيرد، چرا كه هميشه عمل بازتابي است از اين امور.

شايد به همين دليل در حديثي از پيغمبر اكرم (ص) مي​خوانيم كه در تفسير جمله «اَحْسَنُ عَمَلاً» فَرمود «اَتَمَّكُمْ عَقْلاً وَاَشَدُّكُمْ لِلّهِ خَوْفاً وَاَحْسَنُكُمْ فيما اَمَرَ اللهُ بِهِ ونَهي عَنْهُ نَظَراً، وَاِنْ كانَ اَقَلُّكُمْ تَطَوُّعاً» [منظور اين است كداميك از شما از نظر عقل و خرد كاملتر، و از جهت خداترسي قويتر و داراي آگاهي فزونتر نسبت به اوامر و نواهي الهي هستيد، هر چند اعمال مستحب شما كمتر باشد]! (تفسير مجمع البيان 10/322.)

و از اينجا روشن مي​شود تفسيرهاي مختلفي كه براي «اَحْسَنُ عَمَلاً» ذكر كرده​اند مانند اعمال خالص​تر، عقل بيشتر، زهد فزونتر، ياد مرگ كردن و بيشتر آماده اين سفر شدن، همه با يكديگر ارتباط دارد، و تفسيرهاي مختلفي محسوب نمي​شود، چرا كه همه شاخ و برگ و ريشه و ساقه و ميوه يك شجره است.

خامساً ارزش واقعي از آن «كيفيت عمل» است نه «كميت» و حجم آن، واي بسا عمل كوچكي با كيفيت بالا از نظر خلوص و ايمان و معرفت، بر اعمال كثير و فراوان، برتري داشته باشد، و لذا در حديثي از امام صادق (ع) آمده است كه فرمود «لَيْس يَعْني اَكْثَرُ عَمَلاً وَلكِنْ اَصْوَبُكُمْ عَمَلاً» [هدف اين نيست كداميك بيشتر عمل مي​كنيد، بلكه منظور اين است كداميك صحيحتر و خالص​تر عمل مي​نمائيد]. (اصول كافي 2/16) (باب الاخلاص) حديث 4.)

سادساً افعال الهي داراي هدف و به اصطلاح «معلل بالاغراض» است، بر خلاف گفته ناآگاهان و بيخبراني كه افعال خدا را بي​هدف معرفي كرده​اند.

سابعاً از آنجا كه در اين ميدان آزمايش عظيم ممكن است انسان احساس تنهائي و ناتواني كند، و يا بر اثر لغزشها مأيوس گردد، در پايان آيه با توصيف خداوند به عزيز و غفور به اين نگرانيها پايان مي​دهد، و به انسان مي​گويد تنها نيستي، از عظمت آزمايش مترس، دل بر خداي نه، و اگر لغزشي از تو سر زد دست به دامن عفو و غفرانش بزن.

---

پيام قرآن ج 5

ايت الله مكارم شيرازي و ساير همكاران